جایگاه خواص در پدیدایی و پیشگیری از جرم از منظر امام علی (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران

2 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

جرم و انحراف یکی از معضلات جامعه بشری است که افزایش یا کاهش نرخ جرم متأثر از وضعیت اخلاقی جامعه است. در این میان خواص به معنای آن افرادی است که به هر دلیل، دارای جایگاه اجتماعی هستند و در جایگاه مؤثرترین گروه اجتماعی در افزایش یا کاهش نرخ جرم نقش بارزی ایفا می‌کنند. بررسی این مهم با روش توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر اندیشه‌های امام علی (ع) و به هدف بهره‌مندی از آموزه‌های بلند علوی، موضوع بحث این مقاله است. برایند تحقیق این است که از منظر امام علی (ع)، خواص با رفتار غیر‌مشروع، ترویج و قبح‌زدایی از انحرافات، نداشتن روش تبلیغی سالم و کوتاهی در انجام مسئولیت، سبب پدیدایی جرم می‌شوند؛ در مقابل، پیشگامی در اجرای آموزه‌های دینی، سعی در از‌بین‌بردن خاستگاه‌های جرم مثل جهل و فقر و انجام امر به معروف و نهی از منکر سبب پیشگیری از جرم می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله. (1404 هـ). شرح نهج‌البلاغه. چ 1. قم: مکتبة آیةالله مرعشی نجفی.
ابن‌ابی‌جمهور، محمد. (1405 هـ). عوالی الئالی. چ 1. قم: دارالسیدالشهدا للنشر.
ابن‌اثیر، علی بن ابی‌کرم. (1965 م). الکامل فی التاریخ. بیروت: دارالصادر.
ابن‌مزاحم، نصر. (1404 هـ). وقعة الصفین. چ 2. قم: مکتبة آیت‌الله مرعشی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414 هـ). لسان العرب. چ 3. بیروت: دارالفکر.
احمدیان احمدآبادی، اکرم؛ و محمد اخوان. (1439 هـ). «تحلیل اسس السیاسه العلویه». دو‌فصلنامه علمی - تخصصی مطالعات جدید نهج‌البلاغه. س 1. ش 1.
اصفهانی، راغب. (1412 هـ). مفردات الفاظ القرآن. چ 1. بیروت: دارالقلم.
افرام بستانی، فؤاد. (1375 هـ.ش). فرهنگ ابجدی. چ 2. تهران: انتشارات اسلامی.
انصاری شیرازى، قدرت‌الله؛ و پژوهشگران مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم . (1429 هـ). موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها. 4 ج. چ 1. قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
انوری، حسن. (1381 هـ.ش). فرهنگ بزرگ سخن. چ 1. تهران: سخن.
بشیریه، حسین. (1385 هـ.ش). جامعه‌شناسی سیاسی. چ 12. تهران: نشر نی.
بهشتی، سیدمحمد. [بی‌تا]. نقش آزادی در تربیت کودکان. تهران: بنیاد آثار شهید بهشتی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1366 هـ.ش). تصنیف غرر الحکم. چ 1. قم: دفتر تبلیغات.
ثقفی، ابراهیم بن محمد. (1395 هـ). الغارات. چ 1. تهران: انجمن آثار ملی.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376 هـ). صحاح اللغه. 6 ج. چ 1. بیروت: دارالملایین.
حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی. (1380 هـ.ش). «آسیب‌شناسی تربیت دینی»، دانشنامه امام علی. زیرنظر علی‌اکبر رشاد. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی. (1394 هـ.ش). جامعه‌شناسی جنایی. چ 1. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی. (1397 هـ.ش). جرم‌شناسی کاربردی. چ 1. قم: مرکز نشر المصطفی.
حسینی سیدمحمد. (1394 هـ.ش). سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی. چ 4. تهران: سمت.
حسینی، سید‌حمید؛ و فیروز محمودی جانکی. (1399 هـ.ش). «ارزیابی مبانی نظری حق بر مجازات‌نشدن در حقوق کیفری». مجله حقوقی دادگستری. ش 112.
حیدری، احمد. (1382 هـ.ش). عوام و خواص در قرآن. چ 1. قم: پژوهشکده اسلامی سپاه.
خوانساری، آقاجمال. (1366 هـ.ش). شرح بر غرر. چ 4. تهران: دانشگاه تهران.
دانش، تاج‌زمان. (1381 هـ.ش). مجرم کیست؟ جرم‌شناسی چیست؟. چ 9. تهران: کیهان.
دشتی، محمد. (1379 هـ.ش). ترجمه نهج‌البلاغه. چ 1. قم: انتشارات مشهور.
رایجیان اصلی، مهرداد. (1398 هـ.ش). درآمد بر جرم‌شناسی. چ 3. تهران: سمت.
شریفی، محمد؛ و مجتبی فائق. (1394 هـ.ش). «آسیب‌شناسی خواص و رویکرد سیاست کارگزاران حکومت نسبت به آنان از دیدگاه نهج‌البلاغه». فصلنامه النهج. ش 47.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417 هـ). المیزان فی تفسیر القران. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین قم.
طبری، محمد بن جریر. (1967 م). تاریخ طبری. چ 2. بیروت: دارالتراث.
طرهانی، عبدالرحیم؛ سیدمهدی منصوری؛ و علی جمادی. (1398 هـ.ش). «رویکرد سیاست جنایی مشارکتی در قبال مسئله بی‌حجابی و بدحجابی». فصلنامه‌های علمی - پژوهشی تعالی حقوق. ش 6.
فتحی بهنسی، احمد. (1998 م). السیاسه الجنائیه فی الشریعه الاسلامیه. چ 2. قاهره: دارالشروق.
کلینى، محمد بن یعقوب. (1407 هـ). الکافی. 8 ج. چ 4. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کراجکی، محمد بن علی. (1410 هـ). کنز الفوائد. چ 1. قم: دارالذخائر.
لیثی واسطی، علی بن محمد. (1376 هـ). عیون الحکم. چ 1. قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر. (1403 هـ). بحارالانوار. چ 2. بیروت: دارالاحیاء تراث العربی.
محقق داماد، مصطفی. (1380 هـ.ش). «حقوق بشر»، دانشنامه امام علی. زیرنظر علی‌اکبر رشاد. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مراغی، احمد. [بی‌تا]. تفسیر المراغی. چ 1. بیروت: دارالاحیاء تراث العربی.
مطهری، مرتضی. (1377 هـ.ش). مجموعه آثار. چ 8. قم: صدرا.
مؤسسه فرهنگی نور ولایت. (1386 هـ.ش). خواص و لحظه‌های تاریخ‌ساز. چ 3. تهران: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت.
موسوی، سیدرضی. (1414 هـ). نهج‌البلاغه. چ 1. قم: مؤسسه نهج‌البلاغه.
میرموسوی، سیدعلی. (1380 هـ.ش). «عوام و خواص»، دانشنامه امام علی. زیر‌نظر علی‌اکبر رشاد. چ 1. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ولد، جرج؛ توماس برنارد؛ و جفر اسنپس. (1380 هـ.ش). نظریه‌های جرم‌شناسی. ترجمه: علی شجاعی. چ 1. تهران: سمت.
یوسفیان، حسن؛ و احمدحسین شریفی. (1380 هـ.ش). «امام علی و مخالفان»، دانشنامه امام علی. زیرنظر علی‌اکبر رشاد. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.