آسیب شناسی نظام بین المللی حقوق بشر (رویارویی حقوق بشر توحیدی با حقوق بشر مادی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

چکیده

نظام بین­المللی حقوق بشر برخاسته از آرمان تأسیس جهانی فارغ از تهدید و جنگ است. جهانی که در آن انسان و حقوق بشر دیگر مورد تحقیر و توهین قرار نمی­گیرد. پس از گذشت چند دهه از عمر نظام بین­المللی حقوق بشر، آسیب­شناسی این نظام نه فقط یک ضرورت بل­که یک مسئله جهانی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به مطالعه­ی ابعاد جامعه­شناسانه، هستی­شناسانه و انسان­شناسانه نظام بین­المللی حقوق بشر پرداخته است. انگیزه­ی پدیداری، سیر تکاملی و بنیاد نظام بین­المللی حقوق بشر به دلیل جهان­بینی مادی و تفکر اومانیستی فاقد ظرفیت جهانی است. روح حاکم بر این نظام بیان­گر این واقعیت است که توحید (خداباوری) و معاد (فرجام­باوری) به مثابه اصول اعتقادی و مورد احترام پیروان ادیان الهی، در این نظام هیچ جایگاهی ندارد. این غفلت یا تغافل از خداوند به عنوان مبدأ جهان هستی و معاد (فرجام­باوری)، پیامدهای ناگواری نظیر انسان­گرایی، فردگرایی، خردگرایی افراطی، دین­گریزی، خویشتن مالکی، لذت­گرایی لجام گسیخته و نظایر آن را موجب گردیده است. این نظام بی­توجه به باورها، ارزش­ها، فرهنگ­ها و نظام حقوقی توحیدی، تأسیس و توسعه یافته است. نظام بین­المللی در عمل وسیله­ای برای گسترش، تعمیق و مشروعیت برداشت­های غربی از جامعه­ی مطلوب می­باشد. خاست­گاه غربی، حالت انفعالی و تفاوت­های ارزشی، فرهنگی و حقوقی کشورها، مقبولیت جهانی نظام بین­المللی حقوق بشر را با چالش­های جدی مواجه ساخته است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    1. ابراهیمی، سید حسین (1381)، انسان­شناسی (اسلام، اگزیستانیالیسم، اومانیسم)، تهران: دفتر نشر معارف.
    2. ابن منظور، محمد بن مکرم (بی­تا)، لسان العرب، جلد اول، بیروت – لبنان: دار صادر.
    3. احمدی، بابک (1374)، مدرنیته و اندیشه­ی انتقادی، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
    4. استیونسن، لسلی (1368)، هفت نظریه درباره­ی طبیعت انسان، تهران: انتشارات رشد.
    5. اعلامیه جهانی حقوق بشر، مصوب 1948.
    6. آقایی، بهمن (1376)، فرهنگ حقوق بشر، تهران: گنج دانش.
    7. آلبرماله، (1362)، تاریخ قرون وسطی تا جنگ صد ساله، ترجمه میرزا عبدالحسین هژیر، تهران: دنیای کتاب علمی.
    8. آندریه، لالاند (1403)، موسوعه لالاند الفلسفه، جلد اول، چاپ دوم، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
    9. امیرارجمند، اردشیر (1381)، مجموعه اسناد بین­المللی حقوق بشر، جلد اول، قسمت اول اسناد جهانی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
    10. ایوانز، گراهام و نونام، جفری (1381)، فرهنگ روابط بین‌الملل، ترجمه حمیرا مشیر زاده و حسین شریفی طراز کوهی، تهران: میزان.
    11. آربلاستر، آنتونی (1391)، عنوان کتاب؟؟؟، چاپ پنجم، ترجمه: عباس مخبر ، بی‌جا، تهران: نشر مرکز.
    12. باربور، ایان (1362)، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    13. بریجانیان، ماری (1381)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و فرهنگ اجتماعی.
    14. برلین، آیزایا (1368)، چهار مقاله در باره آزادی، ترجمه محمد علی موحد، تهران: انتشارات خوارزمی.
    15. بلاستر، آنتونی آر (1388)، ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، چاپ چهارم، ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
    16. پرهام، باقر و همکاران (1387)، اندیشه غربی و گفت و گوی تمدن ها (مجموعه مقالات)، چاپ سوم، تهران: نشر پژوهش.
    17. تاموشات، کرستیان (1386)، حقوق بشر، ترجمه و نگارش حسین شریفی طراز کوهی، تهران: میزان.
    18. ج. ب. بری (1339)، تاریخ آزادی فکر، ترجمه حمید نیر نوری، تهران: کتابخانه دانش.
    19. جعفری، محمد تقی (1368)، حقوق جهانی بشر، چاپ دوم، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    20. جمعی از نویسندگان (1388)، درسنامه فلسفه حقوق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    21. جونز، ویلیام، تامس (1383)، خداوندان اندیشه سیاسی، جلد دوم، چاپ چهارم، ترجمه علی رامین، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    22. جوادی آملی، عبدالله (1375)، فلسفه حقوق بشر، قم: مرکز نشر اسراء.
    23. ــــــــــــــــــــ (1381)، نسبت دین و دنیا، قم: مرکز نشر اسرا.
    24. چالمرز،آلن. ف (1374)، چیستی علم، ترجمه سعید زیبا کلام، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    25. حقیقت، سید صادق، میر موسوی، سید علی (1381)، مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب، تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
    26. حقیقی، شاهرخ (1379)، گذر از مدرنیته (نیچه، فوکو یاما، لیوتار، دریدا)، تهران: آگاه.
    27. حلبی، علی اصغر (1374)، انسان در اسلام و مکاتب غربی، تهران: اساطیر.
    28. راسل، برتراند (1373)، تاریخ فلسفه غرب، جلد دوم، چاپ ششم، ترجمه نجف دریا بندری، تهران: نشر پرواز.
    29. ریوز، هوبرت و دیگران (1379)، منشأ عالم، حیات، انسان و زبان، ترجمه جلال الدین رفیع فر، تهران: آگاه.
    30. زرشناس، شهریار (1383)، واژه نامه فرهنگی ـ سیاسی، تهران: کتاب صبح.
    31. طباطبایی، محمد حسین (1374)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد اول، تهران: صدرا.
    32. عباسعلی، عمید زنجانی (1384)، فقه سیاسی، جلد هفتم (مبانی حقوق عمومی در اسلام)، تهران: امیرکبیر.
    33. ــــــــــــــــــــــــ (1388)، مبانی حقوق بشر در اسلام و دنیای معاصر، تهران: مجد.
    34. فرهیخته، شمس الدین (1377)، فرهنگ فرهیخته، زرین.
    35. فریمن، مایکل (1382)، مبانی حقوق بشر، ترجمه محمد کیوانفر، تهران: وزارت امورخارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
    36. کاپلستون، فریدریک (1372)، تاریخ فلسفه (از ولف تا کانت)، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران: انتشارات علمی فرهنگی و سروش.
    37. کانت، ایمانوئل (1370)، تمهیدات، ترجمه غلامرضا حداد عادل، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    38. کونل، راین هارد (1375)، لیبرالیسم، چاپ دوم، ترجمه منوچهر فکری، تهران: توس.
    39. گروه نویسندگان (1379)، حقوق بشر از دیدگاه اسلام، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.
    40. گلدمن، لوسین (1375)، فلسفه روشنگری (بورژوای مسیحی و روشنگری)، ترجمه شیوا (منصوره) کاویانی، تهران: فکر روز.
    41. گنون، رنه (1372)، بحران دنیای متجدد، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران: امیرکبیر.
    42. لبوردو، ژرژ (1378)، لیبرالیسم، ترجمه عبدالوهاب احمدی، تهران: نشر نی.
    43. لوبون، گوستاو (1347)، تمدن اسلام و عرب، ترجمه سید هاشم حسینی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    44. مددپور، محمد (1375)، مبانی اندیشه­های اجتماعی غرب از رنسانس تا عصر منتسکیو، چاپ دوم،تهران: تربیت.
    45. مصباح یزدی، محمد تقی (1388)، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، تدوین و نگارش عبدالحکیم سلیمی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    46. مصباح یزدی، محمد تقی (1380)، آموزش عقاید، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
    47. ــــــــــــــــــــــــ (1380)، نظریه حقوقی اسلام، تحقیق: محمد مهدی نادری قمی و محمد مهدی کریمی­نیا، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی «ره»
    48. مصباح یزدی، محمد تقی (1361)، قم: انتشارات موسسه در راه حق
    49. مطهری، مرتضی (1389)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
    50. ــــــــــــــــ (1368)، علل گرایش به مادی گری، تهران: صدرا.
    51. ــــــــــــــــ (1395)، بیست گفتار ، جلد چهل و سوم، تهران: صدرا.
    52. ممتاز، جمشید (1377)، حقوق بشر در پرتو تحولات بین المللی، ترجمه حسین شریفی طراز کوهی، تهران: نشر دادگستر.
    53. نیچه، فرید ریش ویلهلم (1377)، چنین گفت زرتشت، ترجمه مسعود انصاری، تهران: جامی.

     

    1. Altman, Andrew.(1996),Arguing About Law, An introduction To Lagal Philosophy, U.S.A: Wadsaorth.
    2. Donnelly, Jack, (1993), Universal Human Rights in Theory and practice, Ithaca, New York: Cornell University press.
    3. Leo Strauss, (1965) Natural Right and History, Chicgo: University of Chicago press.
    4. Vincent R. J., (June 2012) "Human Rights in International Relation" Cambridge University Press, 3rd edition.