جایگاه قضازدایی در سیاست جنایی اسلام و سیاست جنایی افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم،قم، ایران(دانشجو دکتری حقوق جزا و جرم شناسی)

چکیده

تراکم پرونده­های جزایی و افزایش جمعیت کیفری و زندانی به عنوان یک مسئله اساسی و ضروری در نظام عدالت کیفری مطرح است که پیامدهای منفی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... فراوانی به دنبال دارد. حقوق­دانان برای حل این مسئله پیشنهاد تغییر مسیر پرونده­های کم اهمیت از مسیر عدالت کیفری را ارائه نموده­اند. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده از ابزار کتاب­خانه­ای صورت گرفته است. هدف نوشته­ی حاضر پاس­خگویی به این سؤال است که قضازدایی در سیاست جنایی اسلام و افغانستان از چه جایگاهی برخوردار است. با تتبع در منابع فقهی و منابع حقوق جزای افغانستان، این نتیجه به دست می­آید که در سیاست جنایی اسلام در مرحله­ی کشف، تعقیب جرم، صدور حکم و اجرای آن به دلیل اهمیت دادن قانون­گذار به اصل برائت و تأکید برگذشت شاکی، بزه­پوشی، اصلاح ذات­البین، حکمیت و... از جایگاه ویژه­ای برخوردار‌ است. در حقوق جزای افغانستان عواملی مانند مرور زمان، آزادی مشروط، تعلیق تنفیذ حکم و... مانع ورود دعاوی جزایی به مرحله­ی رسیدگی رسمی و حتی موجب خروج آن از گردونه­ی رسیدگی قضایی می­گردد. این سازوکارها بیان­گر اهمیت قضازدایی در سیاست جنایی افغانستان است.

کلیدواژه‌ها


  1. قران کریم
  2. نهج‌البلاغه
    1. امینی، محمد (1393)، قضازدایی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران، تهران: مجد.
    2. آشوری، محمد (1382)، جایگزین­های زندان یا مجازات بنیادین، تهران: نشر گرایش.
    3. باطنی، محمدرضا (1385)، فرهنگ معاصر پویا، جلد اول، تهران: فرهنگ معاصر.
    4. جرج ولد و دیگران (1380)، جرم­شناسی نظری، ترجمه علی شجاعی، تهران: سمت.
    5. جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا و نورپور، محسن (1394)، تعقیب­زدایی کیفری، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال ششم، شماره دوم.
    6. حاجی­ده­آبادی، محمدعلی (1394)، جامعه­شناسی جنایی، قم: نشر المصطفی.
    7. حر عاملی، محمد بن الحسن (1393)، وسایل الشیعه، جلد سیزدهم، تهران: المکتبه الاسلامیه.
    8. ________________________________، جلد اول.
    9. حرعاملی، محمد بن الحسن (1414)، وسائل الشیعه، جلد شانزدهم، قم: مؤسسه آل البیت.
    • حسینی عاملی، سید محمد جواد (1393)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    • حویزی، عبد علی ابن جمعه (1415)، تفسیر النور الثقلین، جلد اول، قم: اسماعلیان.
    • خالقی، علی (1394)، آیین دادرسی کیفری، جلد اول، انتشارات شهر دانش.
    • خزایی، منوچهر (1377)، فرایند کیفری، تهران: گنج دانش.
    • خوارزمی، موفق بن احمد (1423)، مقتل الحسین، انوار الهدی.
    • خویی، آیت‌الله سید ابالقاسم، تکمله المنهاج، جلد اول، بیروت: دارالزهرا.
    • خویی، سید ابوالقاسم (1422)، مبانی تکمیله المنهاج، جلد چهل و یکم، قم: موسسه احیا آثار امام خویی.
    • رستمی تبریزی، لمیا و محتشمی، ندا (1392)، نشریه مطالعات حقوقی، دوره 5، شماره 2.
    • سبزواری، سید عبدالاعلی (1413)، مهذب الاحکام، چاپ چهارم، قم: موسسه المنار.
    • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، الجامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر (2010)، لبنان: دار الکتب العلمیه.
    • طوسی، ابوجعفر محمد ابن حسن (1418)، الخلاف، جلد چهارم، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    • _______________________________، جلد پنجم، قم: موسسه النشر الاسلامی.
    • عاملی، زین الدین بن علی (1413)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشی کلانتر)، جلد 15، تهران: انتشارات داودی.
    • عزالدین، ابوالحسن علی بن محمد (معروف به ابن اثیر) (2012)، الکامل فی التاریخ، جلد دوم، بیروت: دارالفکر.
    • علامه حلی، حسن ابن یوسف (1420)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، چاپ اول، قم: موسسه امام صادق.
    • پور، حسن و عباسیان، عطیه (1394)، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 6، شماره 2.
    • کلینی، یعقوب، الکافی (1365)، ترجمه علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • گزارش جرم­زدایی اروپا (1384)، ترجمه‌ای واحد ترجمه مرکز مطالعات توسعه قضایی، تهران: سلسبیل.
    • گسن، ریموند (1370)، مقدمه­ای بر جرم شناسی، ترجمه کی نیا، تهران: مترجم.
    • ماوردی، علی ابن محمد (1410)، الاحکام السلطانیه، بیروت: دار الکتب العربیه.
    • مجلسی، محمد باقر (1396)، بحار الانوار، جلد پنجم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر ابن حسن (1408)، شرایع الاسلام، جلد چهارم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
    • محقق حلی، جعفر ابن حسن (1374)، شرایع الاسلام، جلد چهارم، اعلمی.
    • محقق داماد، سید مصطفی (1397)، قواعد فقه (بخش جزایی)، تهران: مرکز نشر علوم انسانی.
    • ________________(1378)، قواعد فقه (بخش جزایی)، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
    • مکارم شیرازی، ناصر (1424)، کتاب النکاح، جلد ششم، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع).
    • موحدی لنکرانی، محمد فاضل (1385)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله( کتاب الحدود) قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
    • نجفی ابرندآبادی، حسین و هاشم بیگی، حمید (1397)، دانشنامه جرم‌شناسی، تهران: گنج دانش.
    • نجفی ابرندآبادی، علی حسین(83-82.)، تقریرات درس جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
    • نجفی، محمد حسن (1362)، جواهر الکلام، جلد چهل و دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • ____________ (1390)، جواهر الکلام، ترجمه نایب­زاده، جلد دوم، تهران: خرسندی.
    • ____________ (1362)، جواهر الکلام، جلد چهل و یکم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • قانون اجراآت جزایی افغانستان، مصوب 1363.

    42.قانون اساسی افغانستان، مصوب 1382.               43.کدجزای افغانستان، مصوب 1365.