دولت اسلامی و حق بر تأمین امنیت غذایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

فرهنگ اجتماعی و حقوقی برآمده از فقه به عنوان قانون ناظر به واقعیت­های اجتماعی جامعه­ی مسلمین، نوعی نگرش خاص را صورت­بندی می­کند که افزون بر اتکا به بنای عقلا در شیوه تأمین امنیت غذایی و کشاورزی پایدار در جهان، الگوی مطلوب امنیت غذایی و کشاورزی را در بستری از مبانی و مقدمات قرار می­دهد و بر مبنای آن، افزون بر وظایف دولت(های) اسلامی در تأمین امنیت غذایی، فرهنگ عمومی جامعه نیز بایستی به سمت نظارت بر این امر حسبی، و نیز تأمین امنیت غذایی در قالب وجوب کفایی یا عینی در عرض یا طول دولت اسلامی قرار گیرد. بدیهی است در این قالب، بنا بر «اصل ترجیح­پذیری در فقه اسلامی» و «تقدم حاجیات بر کمالیات» و نیز «مبانی استخلاف و توازن زمین»، بایستی به ممنوعیت کاشت گسترده گیاهان و درختان غیرمثمر باور داشت. گستره این ممنوعیت نیز افزون بر عرصه­های عمومی، زمین­های دارای مالکیت خصوصی نیز می­باشد؛ چه آن­که افزون بر وجوب تأمین امنیت غذایی بر همگان، همزیستی مسالمت­آمیز عرصه عمومی و خصوصی نیز بر آن دلالت خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن ادریس. (1410ق). السرائر، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  2. استوار سنگری، کوروش. (1387ش). مفهوم دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشریه حقوق اساسی.
  3. امام خمینی ، سید روح الله. (1366ش). تحریر الوسیلة، قم: اسماعیلیان.
  4. ـــــــــــــــــــــ . (بی­تا). کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  5. بادینی، حسن. (۱۳92ش). فلسفه مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  6. باریکلو، علیرضا. (1394ش). مسئولیت مدنی، تهران: میزان.
  7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1378ش). ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  8. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین.
  9. حر عاملی، محمد بن حسن. (1415ق). وسایل الشیعة، قم: موسسه آل البیت.
  10. حسینی المراغی. (1418ق). العناوین الفقهیة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  11. حسینی‌نژاد، حسین‌قلی. (1370ش). مسئولیت مدنی، تهران: بی‌نا.
  12. راوندی، قطب الدین، سعید بن عبدالله. (1405ق). فقه القرآن، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
  13. زرگوش، مشتاق. (۱۳89ش). مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن (قواعد اختصاصی)، تهران: جنگل جاودانه.
  14. ژوردن، پاتریس. (۱۳۸۵ش). اصول مسئولیت مدنی، ترجمه مجید ادیب، تهران: میزان.
  15. شهیدی، مهدی. (1377ش). آثار قراردادها و تعهدات، تهران: نشر حقوقدان.
  16. شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1414 ق). الأمالی، قم: دار الثقافة.
  17. شیخ مفید، محمد بن نعمان. (بی­تا). المقنعة فی الاصول والفروع، قم: دفتر انتشارات اسلامی،
  18. ضیایی بیگدلی، محمدرضا. (1384ش). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: گنج دانش.
  19. علامه طباطبایی، محمد حسین. (1405ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
  20. قاسم‌زاده، مرتضی. (۱۳۸۷ش). وقایع حقوقی، تهران: میزان.
  21. کاتوزیان، ناصر. (1369ش). حقوق مدنی (ضمان قهری)، تهران: دانشگاه تهران.
  22. ــــــــــ . (1371ش). وقایع حقوقی، تهران: یلدا.
  23. ــــــــــ . (1374ش). حقوق مدنی: اموال و مالکیت، تهران: یلدا.
  24. ــــــــــ . (1378ش). الزام­های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، تهران: دانشگاه تهران.
  25. ــــــــــ . (1380ش). قانون مدنی در نظم کنونی، تهران: میزان.
  26. ــــــــــ . (بی­تا). مبانی حقوق عمومی، تهران: دادگستری.
  27. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیة.
  28. محدث نوری، میرزا. (1408ق). مستدرک الوسائل، بیروت: موسسه آل البیت علیهم السلام.
  29. مشهدی، علی. (1393ش). حق بر محیط‌زیست سالم، تهران: میزان.
  30. مشهدی، علی، حسن خسروشاهی و زینب یوسفی. (۱۳۹۱ش). بایسته‌های حقوق محیط‌زیست، تهران: خرسندی.
  31. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۱۱ق). القواعد الفقهیة، قم: اسماعیلیان.
  32. موسوی، فضل­الله و فهیمه غیاثیان. (1390ش). «جبران خسارات زیست­محیطی در حقوق بین الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 1.
  33. موسی‌زاده، ابراهیم و غلامحسین الهام. (۱۳۸۹ش). دادرسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری.
  34. هیثم، محمد. (2004م). المسئولیة عن تعویض اعراض تلوث البئة فی القانون، بی­جا: دراسة مقارنة جامعة المدن.