The Benchmark Fatwa (Legal Edict) in Criminal Legislation

Document Type : Original Article

Author

Associate Professor, Department of Jurisprudential and Legal Issues, Research Institute for Islamic Culture and Science, Research Center for Fiqh and Law, Qom, Iran

Abstract

According to the Constitution, the laws of the country must not be opposed Sharia. However, the Constitution lacks a clear strategy for determining which fatwa serves as the benchmark for compliance or non-compliance with Sharia. Practically, the Guardian Council has adopted varying approaches, and theoretically, different perspectives have been proposed. These perspectives include considering the fatwa of the ruling Jurist (Faqih), the famous (Mashhur) fatwa, the efficient fatwa, or the easier fatwa. While all these theories have supporters and opponents, they face numerous constraints, particularly in the realm of Criminal Law.
These constraints include: the Principle of Innocence and the Principle of Interpretation in Favor of the Accused in law; and in Fiqh (Jurisprudence), the principle of no guardianship over another's property or life, the Principle of Caution in Guarding Lives (Ihtiat fi al-Dima wa al-Nufus), and the restriction of instances of Prohibited Acts (Munkar) to those without jurisprudential disagreement.
Considering these legal and jurisprudential restrictions, it can be argued that in Criminal Law, the only acceptable benchmark fatwa is one that advocates for the abolition of punishment or the minimum possible penalty, unless social necessities dictate otherwise. This view is not only jurisprudentially defensible but also has fewer drawbacks compared to other perspectives. Furthermore, the jurisprudential objections raised against this theory, such as the supposed limitation of governmental authority in penalizing, are all addressable.
 

Keywords

Main Subjects


ارسطا، محمدجواد. (1398 هـ.ش). «فتوای معیار در ‌‌قانون‌گذاری». فقه حکومتی. ش 7.
اکرمی سراب، روح‌الله. (1393 هـ.ش). «تحلیل فرایند نظارت شرعی شورای نگهبان بر مصوبات مجلس؛ مطالعۀ موردی: قانون مجازات اسلامی». دانش حقوق عمومی (بررسی‌های حقوق عمومی سابق). س 3. ش 9.
پوربافرانی، حسن. (1383 هـ.ش) .«نقد رویه شهرت‌گرایانه در سیاست جنایی تقنینی ایران». فصلنامه نامه مفید. ش 43.
تفاسیر شورای نگهبان از اصل 96 مندرج؛ در: http://www.shora-gc.ir
جمعی از پژوهشگران. (1423 هـ). موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل‌البیت علیهم السلام. قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (علیهم السلام).
جهاندوست دالنجان، مسعود امکان. (1394 هـ.ش). «امکان‌سنجی فقهی ‌‌قانون‌گذاری بر مبنای فتوای مشهور». پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی (پژوهشنامه فقهی سابق). س 4.ش 1 (پیاپی 7).
حاج‌زاده، هادی. (1394 هـ.ش) «فتوای معیار در قانون‌گذاری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران (نگاهی دوباره به مفهوم اعلمیت در منظومه فقه حکومتی شیعه)». فقه و اصول. س 47. ش 102.
حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409 هـ). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت.
حلّی، جعفر بن حسن. (1408 هـ). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حلّى (الف)، حسن بن یوسف. (1413 هـ). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى (ب)، حسن بن یوسف. (1413 هـ). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
خوانساری، سیداحمد بن یوسف. (1405 هـ). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
شفیعی سروستانی، ابراهیم. (1385 هـ.ش). قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی (آسیب‌ها و بایسته‌ها). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
صدر، سیدمحمدباقر. (1387 هـ.ش). اقتصادنا. قم: بوستان کتاب.
صدوق، محمّد بن علی بن بابویه. (1413 هـ). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طباطبایی حکیم، محمد سعید. (1428 هـ). ‌مصباح المنهاج (الاجتهاد و التقلید). نجف: مؤسسة الحکمة الثقافة الاسلامیة.
طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم. (1414 هـ). تکملة العروة الوثقى. قم: کتابفروشى داورى.
طوسی، محمد بن حسن. (1407 هـ). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
علی اکبریان، حسنعلی. (1392 هـ.). «فتوای معیار در ‌‌قانون‌گذاری کیفری». دین و قانون. ش 2.
فاضل آبی، حسن بن ابی‌طالب. (1408 هـ). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فیرحی، داود. (1394 هـ.ش). «ریشه‌های شریعت و قانون (مصاحبه)». سخن ما. س 2. ش 7.
قائینی، محمد. (1399 هـ.ش). «ضابط الفتوی المعتبر فی تقنینات الدوله الاسلامیه». المنهج الفقهی من منظر اهل‌البیت (ع). س 1. ش 1.
قائینی، محمد. (1424 هـ). المبسوط فی فقه المسائل المعاصره (المسائل الطبیه). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
کلانتری، عباس؛ نفیسه متولی‌زاده نایینی؛ و صدیقه گلستان‌رو. (1395 هـ.ش). «احتیاط در دماء و کاربرد آن در حقوق کیفری». حقوق اسلامی. س 13. ش 51.
گودرزی، سیاوش؛ و محمدابراهیم شمس ناتری. (1402 هـ.ش). «قانون‌گذاری کیفری در بستر اختلافات فقهی». مطالعات فقه و حقوق اسلامی. س 15. ش 30.
محقق داماد‌، سیدمصطفى. (1406 هـ). قواعد فقه‌. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
منتظری، حسینعلی. (1367 هـ.ش). مبانی فقهی حکومت اسلامی. ترجمه: محمود صلواتی. قم: کیهان.
منتظری، حسینعلی. (1415 هـ). دراسات فی ولایة الفقیه وفقه الدولة الإسلامیة. قم: نشر تفکر.
موحدی نجفی، محمدباقر. (1387 هـ.ش). البرهان السدید فی الاجتهاد و التقلید. قم: دارالتفسیر.
نجفی، محمدحسن. [بی‌تا]. جواهر الکلام. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
هاشمی شاهرودی، محمود. (1423 هـ). قراءات فقهیة معاصرة. قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.