The Concept of Honor and Chastity (Ard and Namus) and Aggression Against Them in Legitimate Defense: A Critique of Iranian Criminal Law Doctrine

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor,, Department of Law, Yazd University, Yazd, Iran.

2 Ph.D. Graduate in Fiqh and Criminal Law, Meybod University, Meybod, Iran.

Abstract

According to Article 156 of the Islamic Penal Code, defending one's "honor and chastity" (ard and namus) is considered "legitimate" under specific conditions and is counted among the grounds for excluding criminal responsibility. A review of the works of criminal law scholars indicates differing interpretations regarding the essence of "ard and namus" and the concept of aggression against them. The mission of this research is to critically analyze the prevailing interpretations and to discover the reasons behind these differences. By utilizing library resources and a descriptive-analytical method, the authors have studied the legislative history and debates, as well as the jurisprudential foundations of the subject. Ultimately, they have presented proposals for amending the relevant legal article.
 

Keywords

Main Subjects


ابن‌اثیر جزرى، مبارک بن محمد. [بی‌تا]. النهایه فی غریب الحدیث و الأثر. قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان.
ابن‌درید، محمد بن حسن. (1988 م). جمهرة اللغه. چ 1. بیروت: دار‌العلم للملایین.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414 هـ). لسان العرب. چ 3. بیروت: دارالفکر – دار‌صادر.
اردبیلی، محمدعلی. (1399 هـ.ش). حقوق جزای عمومی. ج 1. چ 61. تهران: میزان.
ازهرى، محمد بن احمد. (1421 هـ). تهذیب اللغه. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
الهام، غلامحسین؛ و محسن برهانی. (1395 هـ.ش). درآمدی بر حقوق جزای عمومی. ج 1. چ 2. تهران: میزان.
انصارى، مرتضى بن محمدامین. (1410 هـ). کتاب المکاسب (المحشّى). شارح: سیدمحمد کلانتر. چ 3. قم: مؤسسه مطبوعاتى دار‌الکتاب.
بستانى، فؤاد افرام. (1375 هـ.ش). فرهنگ ابجدى. چ 2. تهران: اسلامی.
بهروز، صمد؛ احمد مرتاضی؛ و هادی جعفری. (1404 هـ.ش). «مفهوم‌شناسی ناموس در فقه و حقوق اسالمی». فصلنامه حقوق اسلامی. س 22. ش 84.
بیگ‌زاده، صفر. (1382 هـ.ش). شیوه‌نامه نگارش قانون. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
تبریزی، جواد بن علی. (1417 هـ). أسس الحدود و التعزیرات. قم: دفتر مؤلف.
حسینی تهرانى، سیدمحمدحسین. (1418 هـ). ولایه الفقیه فی حکومه الإسلام. بیروت: دارالمحجه البیضاء.
حر عاملى، محمد بن حسن. (1409 هـ). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام.
حسینى واسطى زبیدى، محب‌الدین سیدمحمدمرتضى. (1414 هـ). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
حمیرى، نشوان بن سعید. (1420 هـ). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم. بیروت: دارالفکر المعاصر.
الخطیب الشربینی، شمس‌الدین محمد بن محمد. (١٤١٥ هـ - ١٩٩٤ م). مغنی المحتاج إلى معرفة معانی ألفاظ المنهاج. [بی‌جا]: دارالکتب العلمیه.
الدمیاطی الشافعی، ابوبکر (بکری) عثمان بن محمد شطا. (1418 هـ - 1997 م). إعانه الطالبین على حل ألفاظ فتح المعین بشرح قره العین بمهمات الدین. [بی‌جا]: دارالفکر.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377 هـ.ش). لغت‌نامه. چ 2. تهران: انشگاه تهران.
ریاحی، محمداسماعیل؛ و وحید اسمعیلی. (1397 هـ.ش). «بررسی جامعه‌شناختی نگرش به قتل‌های ناموسی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر مریوان». مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره 12. ش 3.
زراعت، عباس. (1392 هـ.ش). شرح مختصر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. تهران: ققنوس.
سبزوارى، سیدعبدالأعلى. (1413 هـ). مهذّب الأحکام (للسبزواری). چ 4. قم: مؤسسه المنار.
شامبیاتی، هوشنگ. (1388 هـ.ش). حقوق جزای عمومی. چ 14. تهران: مجد.
شیبانى، ابوعمرو اسحاق بن مرار. (1975 م). کتاب الجیم. قاهره: الهیئه العامه لشئون المطابع الامیریه.
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد. (1414 هـ). المحیط فی اللغه. بیروت: عالم الکتاب.
صانعی،‌ پرویز. (1388 هـ.ش). ‌حقوق جزای عمومی.‌ چ 2. تهران: طرح نو.
طباطبایى، سیدعلى. (1418 هـ). ریاض المسائل فی بیان الأحکام بالدلائل. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام.
طریحى، فخرالدین بن محمد. (1375 هـ.ش). مجمع البحرین. چ 3. تهران: مرتضوی.
طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن. (1387 هـ). المبسوط فی فقه الإمامیه. چ 3. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
عابدی، احمدرضا. (1403 هـ.ش). آیین دادرسی کیفری. چ 8. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
عابدی، احمدرضا. (1401 هـ.ش). نگرشی کاربردی به حقوق جزای عمومی. چ 3. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
عاملى، زین‌الدین بن على. (1413 هـ). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
عاملى، محمد بن مکى. (1417 هـ). الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه. چ 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1414 هـ). تذکره الفقهاء. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام.
علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1420 هـ). تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1410 هـ). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عمید، حسن. (1390 هـ. ش). فرهنگ فارسی. چ 2. تهران: اشجع.
عوده، عبد القادر. [بی‌تا]. التشریع الجنائی الإسلامی مقارناً بالقانون الوضعی. بیروت: دارالکاتب العربی.
فاضل هندى، محمد بن حسن. (1416 هـ). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410 هـ). کتاب العین. چ 2. قم: نشر هجرت.
فیروزآبادى، محمد بن یعقوب. (1415 هـ). القاموس المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیه.
فیومى، احمد بن محمد. (1414 هـ). المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى. چ 2. قم: موسسه دارالهجره.
کزازى عراقى، آقا ضیاء‌الدین على. [بی‌تا]. کتاب القضاء. قم: چاپخانه مهر.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. لوح مشروح. نسخه دوم. مذاکرات مجلس شورای ملی. دوره 23.
گلدوزیان، ایرج. (1388 هـ.ش). بایسته‌های حقوق جزای عمومی 1-2-3. چ 18. تهران: میزان.
مجددی برکتی، محمد عمیم الاحسان. (۲۰۰۹ م). التعریفات الفقهیه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
محقق حلى، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (1408 هـ). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چ 2. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
مرتضى زبیدى، محمد بن محمد. (1414 هـ). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
معلوف، لویس. (۲۰۰۰ م). المنجد فی اللغة العربیه المعاصره. بیروت: دارالمشرق.
معین، محمد. (1385 هـ.ش). فرهنگ فارسی معین. چ 3. تهران: انتشارات راه رشد.
مکارم شیرازى، ناصر. (1418 هـ). أنوار الفقاهه - کتاب الحدود و التعزیرات. قم: انتشارات مدرسه الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام.
منتظرى نجف‌آبادى، حسین على. (1409 هـ). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الإسلامیه. چ 2. قم: نشر تفکر.
منتظری نجف‌آبادى، حسین على. [بی‌تا]. کتاب الحدود فی مباحث الزنا و اللواط و السحق و القیاده. قم: انتشارات دارالفکر.
منصورآبادی، عباس. (1394 هـ.ش). حقوق کیفری عمومی. ج 1. تهران: میزان.
مهیار، رضا. [بی‌تا]. فرهنگ ابجدی عربی – فارسی. [بی‌جا]: [بی‌نا].
موسوى خمینى، روح‌اللّه. [بی‌تا]. تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
موسوى خویى، ابوالقاسم. (1410 هـ). منهاج الصالحین. چ 28. قم: نشر مدینه العلم.
موسوى خویى، ابوالقاسم. (1422 هـ). مبانی تکمله المنهاج. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره).
میرمحمد‌صادقی، حسین. (1399هـ.ش). حقوق جزای عمومی. ج 1. چ 1. تهران: دادگستر.
نجفى، محمدحسن. (1404 هـ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ 7. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نجفی توانا، علی؛ و ایوب میلکی. (1393 هـ.ش). حقوق جزای عمومی (تحلیلی – انتقادی- تطبیقی). تهران: جنگل، جاودانه.
نراقى، مولى احمد بن محمد‌مهدى. (1417 هـ). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
نفیسی، علی‌‌اکبر؛ و محمدعلی فروغی. [بی‌تا]. فرهنگ نفیسی. تهران: خیام.
نوربها، رضا. (1381 هـ.ش). زمینه حقوق جزای عمومی. چ 6. تهران: دادآفرین.
نوربها، رضا؛ و عباس شیری. (1396 هـ.ش). زمینه حقوق جزای عمومی. چ 6. تهران: میزان.
نووی، یحیی بن شرف؛ و دیگران. [بی‌تا]. حواشی تحفه المحتاج بشرح المنهاج. مصر: مطبعه مصطفی محمد.
وکیلی، شروین. (1401 هـ.ش). سیاست ایرانشهری جامعه‌شناسی تاریخی دولت ایرانی. تهران: خوشبین.
 
پایگاه‌های اینترنتی
روزنامه رسمی شماره 10170 مورخ 01/11/1358؛ روزنامه رسمی شماره 11030 مورخ 18/10/1361؛ روزنامه رسمی شماره 13640 مورخ 11/10/1370؛ روزنامه رسمی شماره 19873 مورخ 06/ 03/ 1392؛ روزنامه رسمی شماره 8281 مورخ 05/04/1352.
پایگاه اینترنتی روزنامه رسمی کشور به نشانی: www.rrk.ir
دستور (پایگاه اطلاعات قوانین و مقررات کشور) به نشانی:
پایگاه اینترنتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه به نشانی:
https://edarehoquqy.eadl.ir
سامانه ملی قوانین و مقررات کشور به نشانی:
http://www.qavanin.ir
پایگاه اینترنتی مرکز پژهش‌های مجلس شورای اسلامی به نشانی:
https://rc.majlis.ir.