Revisiting the Conflict Between the Criminalization of Usury (Riba) in the Islamic Penal Code (Discretionary Punishments Section) and the Doctrine of Estoppel in International Law

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Law and Comparative Jurisprudence, University of Religions and Denominations, Qom, Iran

2 . Ph.D. Candidate in Fiqh and Foundations of Law, University of Religions and Denominations, Qom, Iran

3 Master's Graduate in Women's Studies – Concentration in Women's Rights in Islam, University of Religions and Denominations, Qom, Iran

Abstract

The main issue addressed in this article is the apparent conflict between the criminalization of usury (Riba) in Iran's Islamic Penal Code (Discretionary Punishments Section) and the doctrine of Estoppel in international law. This conflict is particularly pronounced in the context of transnational banking interactions, where Iranian banks face limitations when dealing with global interest-based financial systems.
The doctrine of Estoppel, as one of the fundamental principles of fairness in international law, prevents states from adopting contradictory positions in relation to their previous commitments. This article utilizes a descriptive-analytical approach to analyze this perceived conflict.
The research findings indicate that this conflict is merely prima facie and superficial. This is because Note 3 of Article 595 of the Islamic Penal Code (Discretionary Punishments) explicitly excludes the receipt of interest from a non-Muslim from the scope of usury criminalization. This provision thus creates the necessary legal framework for transnational financial interactions. Consequently, from a legal perspective, there is no basis for contradiction or violation of the Estoppel principles, and Iranian domestic law has the capacity to align with the requirements of international law.

Keywords

Main Subjects

References

قرآن کریم
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414 هـ). لسان العرب. بیروت: دارالفکر.
آریانپور کاشانی، عباس. (1369 هـ.ش). فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور. ج 2. تهران: امیرکبیر.
افتخار جهرمی، گودرز؛ و مرتضی شهبازی‌نیا. (1383ش). «بررسی قاعده استاپل در حقوق انگلیس و آمریکا». مجله حقوقی بین‌المللی. ش 30. ص 5ـ74.
آقابابائی بنی، اسماعیل. (1401 هـ.ش). الزامات و مشکلات تبدیل فقه به قانون. تهران: مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی.
پورسید، بهزاد؛ و رسول آقاداداشی. (1396 هـ.ش). «تشابه و تمایز قاعده استاپل با قاعده غرور و اقرار». دوفصلنامه علمی تخصصی آموزه‌های حقوقی گواه. دوره 3. ش 2. ص 97ـ126.
جواهری، حسن محمدتقی. (1405 هـ). الربا فقهیا و اقتصادیا. قم: مطبعة الخیام.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1416 هـ). وسائل الشیعه. ج ۱۸. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
حلی، مقداد بن عبدالله. (1404 هـ). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع‌. ج ۲. قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی(ره).
داوید، رنه. (1364 هـ.ش). نظام‌های بزرگ حقوقی معاصر. مترجم حسین صفایی، عزت‌الله عراقی و محمد آشوری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377 هـ.ش). لغت‌نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 هـ). مفردات ألفاظ القرآن‌. بیروت: دارالعلم.
سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، ‌کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (‌تعزیرات و مجازات‌ های بازدارنده)، مصوب 02/03/1375 مجلس شورای اسلامی. https://qavanin.ir/Law/TreeText/83566
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. [بی‌تا]. مسالک الافهام. ج ۳. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
فیض، محمد؛ و سیدپدرام خندانی. (1399 هـ.ش). «قاعده استاپل و امنیت در معاملات و روابط حقوقی». مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. دوره 12. ش 4. ص 151ـ161.
کشاورز، بهمن. (1367 هـ.ش). فرهنگ حقوقی انگلیسی به فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
گایار، امانوئل. (1365 هـ.ش). «قاعده استاپل یا منع تناقض‌گویی به ضرر دیگری». مترجم: ناصر صبح‌خیز. مجله حقوقی بین‌المللی. دوره 6. ش 6. ص 245ـ282.
محقق کرکی، علی بن حسین. (1414 هـ). جامع المقاصد فی شرح القواعد‌. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌.
مشایخی، ستار؛ و حمیدرضا آدابی. (1398 هـ.ش). «گستره و ویژگی‌های قاعده استاپل در حقوق عمومی داخلی». مجله بین‌المللی پژوهش ملل. ش 40. ص 69ـ88.
موسویان، سیدعباس. (1375 هـ.ش). پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در اقتصاد اسلامی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نجفی، شیخ محمدحسن. (1404 هـ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
A Concise Dictionary of Law, 2nd edition, Oxford Reference, 1990, London, p. 153
Black H.C., Black's Law Dictionary, 4th edition, West Publishing Co., 1986, pp. 285-286
Contemporary Islamic Law Debate
Volume 2, Issue 4 - Serial Number 4
November 2025
Pages 207-224

Files

Share

How to cite

Statistics